Wij hebben dit jaar de vakantie in eigen land doorgebracht. In Friesland. Op weg terug naar huis zag ik ineens in de verte een groot donker vlak opdoemen. Al snel reden we langs een zonneweide, wel een kilometer lang. Zonneweide klinkt heel lieflijk en we hebben veel schone energie nodig maar ik vond dit een akelige zwarte vlakte. ‘Zo moet het toch niet’ schoot er door me heen.
Dit is het soort vragen waar de NOVI, de Nationale Omgevingsvisie die onlangs naar de tweede kamer is gestuurd, zich mee bezig houdt. Daarin geeft het kabinet aan hoe het met dit soort vraagstukken om wil gaan. Het gaat er niet alleen om waar de zonnepanelen en windturbines ruimte moeten vinden. Er moet ook een miljoen woningen bij gebouwd worden. We hebben al enkele wethouders horen bepleiten dat die wel in het groene hart mogen worden neergezet. Om de klimaatverandering op te vangen hebben we waterbuffers nodig zodat we de droogte kunnen bestrijden. De stikstofproblematiek vraagt om meer ruimte voor de natuur. Anders hebben we zo alleen nog maar brandnetels om ons heen. Het is dringen in ons kleine landje. De NOVI wil hier richting aan geven; hij zegt niet alleen waar het naar toe moet, maar ook hoe we dat met zijn allen gaan doen. Want we willen natuurlijk ook zelf meepraten over wat er in onze achtertuin gebeurt. Alles en iedereen moet met elkaar overleggen en samenwerken; er zal flink gepolderd worden. Wie meer over de NOVI wil weten kan hier terecht: https://www.denationaleomgevingsvisie.nl/default.aspx
De landelijke overheid gaat meer regie voeren. Gezien de recente ontsporingen met pfas en stikstof lijkt dat ook wenselijk. Een eerste indruk hoe regie gevoerd zal worden is te zien in de ‘zonneladder’. Dat gaat over de vraag waar we al die zonnepanelen neer willen leggen. Het antwoord is: liefst op daken en gevels van gebouwen. Tweede keus is op andere terreinen in bebouwd gebied. Ik stel me daarbij bermen langs snelwegen en sporen binnen de bebouwde kom voor of op bedrijventerreinen waar plaats is. Daarna komen minder aantrekkelijke plaatsen in landelijk gebied aan de orde zoals bij vuilnisbelten, waterzuiveringsinstallaties en de bermen langs sporen en snelwegen buiten de bebouwde kom. Als ook dat geen soelaas biedt zijn pas landbouwgronden en eventueel natuurgronden aan de beurt. Dit klinkt wat mij betreft heel logisch, maar de vraag die opkomt is ‘hoe dan’? Hoe voorkom je dat een boer liever zonnepanelen op zijn veld legt dan er koeien laat grazen of aardappelen verbouwd? Dat zal vast via de portemonnee gaan lopen. Er is al aangekondigd dat hiervoor het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) zal worden gewijzigd. Ook de subsidieregeling SDE++ zal aangepast worden zodat die bijdraagt aan de voorkeursvolgorde van de zonneladder. Hopelijk wordt dit allemaal snel uitgevoerd. Als we gaan wandelen of fietsen, dan liever niet tussen de zonneweiden.
