Maand: december 2019

‘COP25 Chile Madrid’ wat betekent dat eigenlijk? Elk jaar organiseert de Verenigde Naties een conferentie (‘Conference of the Parties’ of COP) over de klimaatverandering. Dit jaar voor de 25^ste keer sinds het klimaatverdrag UNFCCC in 1994 in werking trad. UNFCCC staat voor United Nations Framework Convention on Climate Change. Dit verdrag wil de uitstoot van broeikasgassen terugdringen en daarmee de klimaatverandering een halt toeroepen. Aanvankelijk zou deze top plaatsvinden in Brazilië maar na de verkiezing van president Bolsonaro trokken zij zich terug. Chili nam het over, maar durfde het vanwege de recente onlusten niet aan zo’n grote top bij hen te laten plaatsvinden. Met nog maar een maand te gaan kwam Spanje te hulp en bood aan de bijeenkomst in Madrid te houden. Chili zou nog wel de voorzitter van de conferentie zijn. Vandaar de naam ‘COP25 Chile Madrid’. Het was op zich wel een huzarenstukje wat Spanje liet zien: er waren maar liefst 27,000 deelnemers.

De klimaatwetenschappers laten steeds indringender weten dat veel landen, waaronder Nederland, niet waarmaken wat ze hebben toegezegd en dat de uitstoot van broeikasgassen hoger blijft dan we met elkaar hebben afgesproken. Ook constateren ze dat de klimaatverandering sneller gaat dan verwacht. De urgentie om nu effectieve maatregelen te treffen neemt snel toe. Alle partijen onderschrijven dan ook dat meer ambitie nodig is om ernstige klimaatontwrichting te voorkomen. En daarmee houdt het goede nieuws al op.

Grote landen willen geen concrete toezeggingen doen de uitstoot van broeikasgassen sneller terug te brengen dan ze eerder al hebben toegezegd. Het belangrijkste thema op de agenda van COP25 was de aanpassing van de internationale handel in emissierechten. Achteraf moeten we concluderen dat in het verleden te veel emissierechten zijn uitgegeven. Die moeten teruggenomen worden wil het stelsel bijdragen aan het verminderen van de uitstoot zoals bedoeld. Vooral Australië en Brazilië zitten vooruitgang in de weg. De EU heeft echter geweigerd ze hun zin te geven. Liever geen deal dan een slechte deal, was kennelijk de overweging.

Daarmee worden de afspraken weer een jaar vooruit geschoven. En dat terwijl buiten de conferentiezalen in Madrid veel demonstranten, vooral jongeren, erop aandrongen nu eindelijk eens flinke stappen te zetten. De tijd dringt des te meer omdat de uitvoering van het Parijse klimaatakkoord begint op 1 januari 2021. Voor die tijd moeten de afspraken er staan. Dat wordt een helse klus voor de conferentie in Glasgow. Hopelijk zullen Boris Johnson en zijn team zich hier net zo voor inzetten als ze voor de Brexit hebben gedaan.  

• 

Als het aan de Europese Commissie ligt wordt Europa het eerste CO₂-neutrale continent. Daarvoor heeft het een hele serie voorstellen en plannen op tafel gelegd. Het VEC hoopt dat de lidstaten deze plannen zullen omarmen. Samen is het veel makkelijker om de doelen te bereiken. Immers de concurrentievervalsing die anders steeds op de loer ligt speelt dan veel minder. In Nederland zijn de plannen overwegend positief ontvangen. Met een dergelijk EU beleid wordt het voor Nederland ook makkelijker om zijn klimaatplannen te realiseren.

Frans Timmermans mag leiding gaan geven aan de uitwerking en implementatie van de plannen. Dat gaat gepaard met een grote investeringspot en een nieuwe klimaatwet. Die wet moet ervoor gaan zorgen dat maatregelen niet meer door één land met een veto kunnen worden tegengehouden. De start is veelbelovend. De lidstaten hebben met elkaar afgesproken dat de hele EU in 2050 klimaatneutraal moet zijn, dat wil zeggen dat de uitstoot dan tot nul is teruggebracht. Alleen Polen houdt nog een slag om de arm; zij hebben een extra moeilijke taak vanwege de enorme afhankelijkheid van kolen. 

De bedoeling is dat de vervuiler nu echt gaat betalen. Ook de luchtvaart moet gaan bijdragen. Vervuilende voertuigen krijgen een heffing opgelegd. Landen van buiten de EU die producten of diensten in de EU willen verkopen maar die te weinig aan het klimaat doen, krijgen extra heffingen opgelegd. Zo wordt ook hier concurrentie vervalsing vermeden.

Al deze plannen en investeringen gaan niet alleen maar over het klimaat, al is dat op zich belangrijk genoeg. Maar we gaan het ook zelf merken met een betere kwaliteit van leven. De lucht gaat een heel stuk schoner worden, er komen veel bomen bij, de temperatuur in de steden gaat minder omhoog dan anders zou gebeuren en er komt veel innovatieve bedrijvigheid. Daar liggen mooie kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven inclusief interessante nieuwe banen. Het VEC wenst Frans Timmermans en de Europese Commissie veel succes bij het realiseren van deze plannen.   

• 

Het collectief zon- en windvermogen van energiecoöperaties levert nu genoeg stroom voor ruim 235.000 huishoudens. Dit blijkt uit de jaarlijkse monitor van Stichting HIER opgewekt, het kennisplatform voor lokale initiatieven voor duurzame energie. Op korte termijn staat een groei van nog minstens 70% in de planning. Het aantal lokale energiecoöperaties in Nederland is in 2019 toegenomen met 69 naar 582. Minstens 85.000 Nederlanders nemen deel aan de energietransitie via deze energiecoöperaties. 

Sinds 2009 groeit het aantal lokale energiecoöperaties flink. Dat is belangrijk want in het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 50% van de productie op land van zon- en windenergie in lokaal eigendom zal zijn. Met hun inzet van tijd en geld zorgen de coöperaties voor draagvlak, zeggenschap en betrokkenheid van burgers bij de lokale energievoorziening.

Coöperatief windvermogen groeit met 22% in 2019 en nog eens 88% in de planning

Bijna een kwart van de lokale energiecoöperaties houdt zich bezig met windenergie. In 2019 is er 35 MW aan coöperatieve wind bijgeplaatst; een groei van 22% ten opzichte van 2018. 

In totaal is in Nederland nu 193 MW windvermogen in eigendom van burgers, genoeg stroom voor 200.000 huishoudens en zo’n 6% van het totale wind op land vermogen. Er staat nog minstens 170 MW (+88%) coöperatieve wind in de planning tussen 2020 en 2023, verdeeld over 33 windparken. Dan gaat het om economisch en juridisch eigenaar- of aandeelhouderschap van een coöperatie.

Als we het vermogen van de windparken met gedeeld eigendom (deels coöperatie, deels commerciële ontwikkelaar) meerekenen dan is 11% van het totale Nederlandse windvermogen op land met mede-eigenaarschap van burgercoöperaties gerealiseerd. 

Coöperatief zonvermogen groeit met 60% in 2019 en nog eens 68% in de planning

In 2019 kwamen er 195 nieuwe coöperatieve zonprojecten bij. Eén daarvan is het Motexion-dak van het Vlaardings Energie Collectief. Het totaal aantal collectieve zonprojecten is nu 649. Meer dan de helft is met de postcoderoosregeling gerealiseerd, ondanks de onzekerheid over een nieuwe regeling. Het totaal collectief zonvermogen nam met 60% toe naar 119 MWp, genoeg stroom voor 35.000 huishoudens en zo’n 2% van het totale zonvermogen in Nederland. Naar verwachting loopt het totale aantal zonprojecten volgend jaar op tot 1.000 en stijgt het vermogen naar 200 MWp.  

De meeste zonprojecten zijn op daken, maar ook het aantal zonneparken – met een groter vermogen – op land neemt toe. Ook staan er 10 drijvende zonneparken in de planning.

De lokale energie monitor 2019 staat op de site van Hier opgewekt: https://www.hieropgewekt.nl/uploads/inline/Lokale%20Energie%20Monitor%202019_DEF_28-11-2019_1.pdf

•